[Aslen MeteUlku tarafından 01/23/16 tarihinde Duolingo’nun Türkçe bilenler için İngilizce forumunda yayınlandı]
Relative Clauses nedir?
İlk olarak, şu cümleleri ele alalım:
- “Adam eve gidiyor.” (The man is going home.)
- “Adam 40 yaşında.” (The man is 40 years old.)
Relative Clauses’ı nasıl kullanabileceğimizi bilirsek, bu iki cümleyi birleştirerek konuşmamıza akıcılık sağlayabiliriz.
Kuralları nelerdir?
- İlk olarak iki cümlenin ortak öznesi bulunur. Örneğin yukarıdaki iki cümlenin ortak öznesi “Adam”dır.
- Bir tane ana cümle, bir tane yardımcı cümle bulunur. Örneğin yukarıdaki iki cümleden “Adam eve gidiyor.” asıl eylemi bildiren ana cümle, “Adam 40 yaşında.” ise yardımcı cümlemizdir.
- Ortak öznenin yanına “who/which/that” getirilir. Who insanlar için, Which hayvanlar ve cansız şeyler için, That ise hepsi için kullanılabilir. “Who/which/that” kullanılacak yerin hemen bir önceki kelimesi mutlaka isim olmalıdır. “Where” yer bildirir, “when” zaman bildirir, “whose” iyelik bildirir.
TÜYO:
Eğer cümle birleştirirken zorlanırsanız, halihazırda birleşik olan Türkçe cümleyi ikiye bölün ve İngilizce’ye birbirinden farklı 2 cümle şeklinde çevirin. Daha sonrasında İngilizce birleşik hale getirmeniz kolaylaşacaktır.
Örneğin: * Pizza yiyen adam, hamburger yemeyi sever. cümlesini ele alacak olursak iki cümlemiz var, ana cümle ve yardımcı cümle.
“Adam pizza yiyor.” “Adam hamburger yemeyi sever.”
Asıl eylemi bildiren ana cümlemiz, adamın hamburgeri sevmesini bildiren cümledir.
Şimdi parçalanmış 2 cümleyi teker teker İngilizce’ye çevirelim. “The man is eating a pizza.” “The man likes eating hamburger.”
Artık işimiz daha kolay hale geldi, şimdi tek yapmamız gereken ortak özneyi bulup, ortak öznenin bir insan mı yoksa hayvan/cansız nesne olup olmadığına bakmak. İki cümlenin ortak öznesi “The man” ve bu bir insan. İnsan olduğu için “who” getireceğiz. Ve “who” dan sonra yardımcı cümlemizi araya sıkıştıracağız.
“The man who is eating a pizza likes eating hamburger.” İşte bu kadar.
Yukarıdaki cümleleri birleştirip, Relative Clauses kullanarak bir cümle yapalım.
- “Adam eve gidiyor.” (The man is going home.)
- “Adam 40 yaşında.” (The man is 40 years old.)
İlk olarak iki cümlenin de ortak öznesi “Adam”dır. “Adam”ı temel alarak bir cümle yapacak olursak, “Adam” derken bir insandan bahsettiğimiz için “who” zamiri kullanırız:
- The man who is 40 years old is going home. (40 yaşındaki adam eve gidiyor.)
Who zamirli cümle örnekleri:
“Who”, insanlar için kullanılır.
- “1881 yılında doğan Atatürk, Türkiye Cumhuriyeti’ni kurmuştur.” Ortak öznemiz, “Atatürk”dür. İnsandan bahsettiğimiz için de “who” kullanırız. (Ataturk, who founded the Republic of Turkey, was born in 1881.)
Bu cümleye DİKKAT edelim. Cümle arasında virgül kullandık, eğer kullanmasaydık yani “Ataturk who founded the Republic of Turkey” olsaydı, “Türkiye Cumhuriyeti’ni kuran Atatürk” olurdu ancak bu anlatım bozukluğu yaratır ve başka Atatürkler de var ancak biz şuan Türkiye Cumhuriyeti’ni kuran Atatürk’ten bahsediyormuşuz manası verirdi. Türkiye Cumhuriyeti’ni kuran tek bir Atatürk olduğuna göre virgül kullanmamız gerekir. Buna da Non-Defining Relative Clause denir. Bu tarz Non-Defining cümlelerde “who” veya “which” kullanırken, hepsi için kullanılabilen “that” kullanılamaz.
- “Okulumuza gelen yeni öğretmeni gördünüz mü?” Ortak öznemiz, “Öğretmen”dir. (Did you see the new teacher who came to our school?)
Bu cümlede ise birden çok öğretmen olduğu için, virgül kullanma gereği duymadık. Buna da Defining Relative Clauses deniyor.
Which zamirli cümle örnekleri:
“Which”, hayvanlar ve cansız nesneler için kullanılır.
- “Yediğim yemek çok iyiydi.” cümlesini hemen ikiye bölelim: “Yemek yedim.” ve, “Yemek çok iyiydi.” olarak 2 cümle elde ettik. Ana cümlemiz, “Yemek çok güzeldi.” cümlesi ve ortak öznemiz “Yemek”.
Şimdi ise bölünmüş cümlelerimizi İngilizce’ye çevirelim: “I ate a meal.” “The meal was very nice.”
Ortak özne, “the meal”. Birleştirelim: * “The meal which I ate was very nice.” (Yediğim yemek çok iyiydi.)
That zamirli cümle örnekleri:
“That”, hem insanlar hem de hayvanlar/cansız nesneler için kullanılabilir.
- “That” kısaca tüm varlıklar için kullanılabilir. “Who” veya “which”i nasıl kullanıyorsak aynısı bunda da geçerli, yani isterseniz “who” veya “which” yerine “that” kullanabilirsiniz.
Where zamirli cümle örnekleri:
“Where”, yer bildirirken relative clause zamiri olarak kullanılmaz. “which” zamiri kullanılır.
- İlk tanıştığımız yeri hatırlıyor musun?” cümlesini hemen bölelim:
- “Yeri hatırlıyor musun?”
- “İlk tanıştığımız yer”
Hemen İngilizce’ye çevirelim: “Do you remember the place?” “The place we met first”
Ortak öznemiz “the place”, ana cümlemiz ise soru cümlesi olan “yeri hatırlıyor musun?” Hemen yardımcı cümleyi araya sıkıştırarak yeni cümlemizi birleştirelim: * “Do you remember the place which we met first?” “İlk tanıştığımız yeri hatırlıyor musun?”
When zamirli cümle örnekleri:
“When”, “when, that, which” zamirleri kullanılabilir. “which” kullanacaksak preposition ile kullanılmalıdır.
- “Sevgililer günü sevgililer tarafından kutlanılan bir gündür.” (Valentine’s Day is a day by which lovers celebrate.) (Valentine’s Day is a day which lovers celebrate by.) İki cümle de doğrudur.
- “Kış, benim çok sevdiğim bir mevsimdir.” Bölelim: “Kış bir mevsimdir.” “Kışı çok severim.” Çevirelim: “Winter is a season.” “I love winter much.” Ortak özne, “winter”. Ana cümle, “Kış bir mevsimdir.” Birleştirelim: “Winter is a season that I love much.” (Kış, çok sevdiğim bir mevsimdir.)
Whose zamirli örnek cümleler:
“Whose”, iyelik/sahiplik bildiren bir zamirdir. Hem insanlar hem de cansız nesneler/hayvanlar için kullanılabilir.
- “Bisikleti kaybolan çocuk ağladı.” Bölelim: “Çocuk ağladı.” “Çocuğun bisikleti kayboldu.” Çevirelim: “The child cried.” “The child’s bicycle has been lost.” İki cümlenin ortaklığı, “the child”. Birleştirelim: “The child whose bicycle has been lost cried.” (Bisikleti kaybolan çocuk ağladı.)
Umarım bir şeyler anlatabilmişimdir, sorularınız olursa yorum olarak sormaktan çekinmeyin.
[Updated by Danika_Dakika starting 03/01/22]
Duolinguists 