[Aslen Selcen_Ozturk tarafından 01/15/14 tarihinde Duolingo’nun Türkçe bilenler için İngilizce forumunda yayınlandı]
Kullanıcılarımızın tamamına yakının anadili Türkçe olmasına rağmen çoğumuzun takıldığı bir nokta var, çoğul cümlelerde özne yüklem uyumu! Bu konu vikipedi’de güzel açıklanmış, o yüzden sözü ona bırakıyorum:
Türkçede bir cümlenin öznesi tekil ise yüklemi de tekil, çoğul ise yüklemi de çoğul olur. Ancak bu kural her zaman aranmaz.Teklik-çokluk uyumu çoğul ekleri ve 3. çoğul şahıs eki ile sağlanır.
- Elma yere yuvarlandı . (tekil-tekil)
- Öğrenciler ödevlerini teslim ettiler. (çoğul-çoğul)
Tekillik-çoğulluk uyumu her cümlede bulunmaz. Örneğin öznesi hayvanlar, bitkiler, soyut kavramlar gibi “insan olmayan” cümlelerde yüklem tekildir:
- Sarı, turuncu yapraklar bahçeyi kaplamıştı.
- Yüklemine göre cümleler ikiye ayrılır.
- Komşunun kedileri bahçede oynuyordu.
- Sınav sonuçları elimize ulaştı.
Ancak edebî sanatların kullanıldığı cümlelerde kişileştirme sanatı varsa yüklem “genellikle” çoğul olur:
- Erik ağaçları baharın geldiğini müjdeliyorlar.
Özneyi oluşturan varlıkların adedi belirtilmişse yüklem genellikle tekil olur:
- Toplantıya sadece on bir delege katıldı.
- Bu sabah iki kişi seni sordu.
Cümledeki eylem “toplu halde” yapılmışsa yüklem genellikle tekil olur:
- İşçiler çalışma koşulları nedeniyle grev yaptı.
- Askerler karargah binasının önünde toplandı.
Ancak eylem şahıslar tarafından “teker teker” yapılmışsa yüklem genellikle çoğul olur. Tekil olmasında bir sakınca yoktur:
- Öğrenciler ayakkabılarını boyuyorlardı.
Özne belgisiz zamir olduğunda yüklem “genellikle” tekil olur:
- Çoğu, adımı dahi duymamıştı.
- Herkes dışarıda toplansın.
- Kimse ödevini yapmamış.
[Updated by Danika_Dakika starting 03/01/22]
Duolinguists 